ମରିବା ପୁର୍ବରୁ ରାବଣ ଲକ୍ଷ୍ମଣଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ଏହି ୩ ଟି ଜ୍ଞାନବର୍ଦ୍ଧକ କଥା , ଜାଣିନିଅନ୍ତୁ ଏହି ବିଷୟରେ
ରାବଣ ଏବଂ ରାମଙ୍କର ମହାନ ଯୁଦ୍ଧ ସମାପ୍ତ ହୋଇଥିଲା | ରାମଙ୍କ ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ରାବଣର ଅସୁରମାନଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କଲେ। ଏଥିସହିତ ରାମଙ୍କ ତୀର ଦ୍ୱାରା ଆହତ ରାବଣ ମୃତ୍ୟୁ ଶଯ୍ୟାରେ ପଡ଼ିଥିବା ଶେଷ ନିଶ୍ୱାସକୁ ଗଣୁଥିଲେ । ଭଗବାନ ରାମ ଜାଣିଥିଲେ ଯେ ରାବଣ ଜଣେ ମହାନ୍ ଜ୍ଞାନୀ ଏବଂ ପଣ୍ଡିତ | ତେଣୁ ସେ ତାଙ୍କ ଭାଇ ଲକ୍ଷ୍ମଣଙ୍କ ନିକଟକୁ ଯାଇ ବିଶ୍ୱ ନୀତି ଏବଂ ରାଜନୀତିର କିଛି ଗୁଣ ଶିଖିବାକୁ କହିଥିଲେ।
ରାମ କହିଛନ୍ତି ଯେ ମୃତ ଶଯ୍ୟାର୍ ଉପରେ ଶୋଇଥିବା ବେଳେ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ରାବଣଙ୍କ ମୁଣ୍ଡ ନିକଟରେ ଠିଆ ହୋଇଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ରାବଣ କିଛି କହି ନଥିଲେ। ଏହା ଉପରେ ରାମ ଲକ୍ଷ୍ମଣଙ୍କୁ କହିଲେ, ହେ ଲକ୍ଷ୍ମଣ! ଯେତେବେଳେ ତୁମେ କାହାଠାରୁ ଜ୍ଞାନ ଆଣିବାକୁ ଚାହୁଁଛ, ସେତେବେଳେ ତୁମେ ତାଙ୍କ ପାଦରେ ଆଶ୍ରୟ ନେବା ଉଚିତ୍। ” ରାମଙ୍କ କଥା ଶୁଣି ଲକ୍ଷ୍ମଣ ରାବଣଙ୍କ ପାଦତଳେ ଠିଆ ହୋଇ କହିଲା, ହେ ରାବଣ! ଏହି ଦୁନିଆକୁ ବିଦାୟ ଦେବା ପୂର୍ବରୁ ମୋତେ କିଛି ଜ୍ଞାନବର୍ଦ୍ଧକ କହିକରି ଯାଅ ।
ଏହାପରେ ରାବଣ ଲକ୍ଷ୍ମଣଙ୍କୁ ଜୀବନ ବଦଳାଇଦେଉଥିବା ଏହି ତିନୋଟି କଥା କହିଥିଲେ ।
ପ୍ରଥମ କଥା: କୌଣସି ଶୁଭ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାରେ ବିଳମ୍ବ କରନ୍ତୁ ନାହିଁ | ଏଥି ସହିତ, ଯେ କୌଣସି ଅଶୁଭ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଯଥାସମ୍ଭବ ଏଡାଇବା ଉଚିତ୍ | ମୁଁ ମଧ୍ୟ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀ ରାମଙ୍କ ପାଦତଳେ ଆସିବାରେ ବିଳମ୍ବ କଲି। ଏବଂ ଆପଣ ଫଳାଫଳ ଦେଖୁଛନ୍ତି | ଆଜି ମୁଁ ମୃତ ଶଯ୍ୟା ଉପରେ ପଡ଼ିଥିବା ମୋର ଶେଷ ନିଶ୍ୱାସକୁ ଗଣନା କରୁଛି ।
ଦ୍ୱିତୀୟ କଥା: ତୁମର ଶତ୍ରୁମାନଙ୍କୁ ଛୋଟ ବୋଲି ଭାବିବାରେ ଭୁଲ୍ କର ନାହିଁ | ମୁଁ ହନୁମାନ ଏବଂ ତାଙ୍କ ବାନର ସୈନ୍ୟଙ୍କୁ ଦୁର୍ବଳ ମନେ କଲି କିନ୍ତୁ ସେ ମୋର ଲଙ୍କାକୁ ଧ୍ୱଂସ କଲେ ଏବଂ ମୋର ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଅସୁରଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ପରାସ୍ତ କଲେ | ମୁଁ ମଣିଷ ଏବଂ ବାନରଙ୍କୁ ତୁଛ୍ୟ ବୋଲି ମନେ କଲି, କିନ୍ତୁ ଏହା ମୋର ସବୁଠାରୁ ବଡ ଭୁଲ ଥିଲା ।
ତୃତୀୟ କଥା: ତୁମ ଜୀବନର ରହସ୍ୟ କିମ୍ବା ଦୁର୍ବଳତାକୁ କାହାକୁ କୁହ ନାହିଁ | ମୁଁ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ ମୋର ରହସ୍ୟ କହିଥିଲି ଏବଂ ତୁମେ ନିଜ ଆଖିରେ ଫଳାଫଳ ଦେଖୁଛ |
ଏହା କହି ରାବଣ ଚିରନିଦ୍ରାରେ ଚାଲିଗଲେ , ବନ୍ଧୁଗଣ ଏଥିପାଇଁ ରାବଣଙ୍କ ଦ୍ୱାରା କୁହାଯାଇଥିବା ଏହି ତିନୋଟି କଥାକୁ ନିଶ୍ଚିତ ମନେ ରଖିବେ ।